Trong những năm gần đây, số lượng người Việt Nam đăng ký học và tham gia kỳ thi tiếng Hàn TOPIK tăng trưởng vượt bậc, gấp gần 4 lần so với cách đây ba năm. Sức hút của tiếng Hàn không chỉ bắt nguồn từ làn sóng văn hóa Hallyu mà còn được thúc đẩy bởi nhu cầu thực tế về việc làm và thu nhập cao tại các doanh nghiệp Hàn Quốc trong nước và cơ hội xuất khẩu lao động.
“Công ty tôi nếu đạt cấp 5 trong kỳ thi năng lực tiếng Hàn (TOPIK), sẽ được trợ cấp 4 triệu đồng mỗi tháng (khoảng 220.000 won) trong 2 năm (thời hạn hiệu lực của chứng chỉ). Nếu đạt cấp 6 thì được 6 triệu đồng (khoảng 330.000 won). Hôm nay tôi thi rất tốt và thực sự muốn đạt cấp 6.”
Ngày 11 vừa qua, tại Đại học Đại Nam ở Hà Nội đã diễn ra kỳ thi TOPIK II (trình độ trung và cao cấp). Phạm Phương Nhi (27 tuổi), người gặp tại đây, ôm trong tay quyển sách tiếng Hàn đã sờn cũ và nói như vậy. Cô đang làm việc tại một công ty Hàn Quốc ở tỉnh Bắc Ninh, phía Bắc Việt Nam, và đã chạy xe máy hơn 2 tiếng từ Bắc Ninh đến Hà Nội từ lúc 9 giờ sáng để kịp kỳ thi bắt đầu lúc 12 giờ 40 phút trưa. Cô chia sẻ: “Nếu tiếng Hàn tốt, tôi có thể có cơ hội công tác tại Hàn Quốc và dễ chuyển sang công ty tốt hơn. Ở Việt Nam, tiếng Hàn là năng lực cạnh tranh hàng đầu.” Phòng thi hôm đó chật kín những thí sinh mơ về Hàn Quốc, khiến không còn chỗ trống. Bầu không khí căng thẳng, nhiệt huyết sôi sục, ánh mắt sắc bén của giám thị nhằm ngăn chặn gian lận, tất cả khiến khung cảnh chẳng khác nào kỳ thi đại học tại Hàn.
Cơn sốt thi năng lực tiếng Hàn – TOPIK bùng nổ ở Việt Nam
TOPIK là kỳ thi đánh giá năng lực tiếng Hàn dành cho người nước ngoài và kiều bào không sử dụng tiếng Hàn làm tiếng mẹ đẻ. Kỳ thi chia làm 6 cấp độ, được sử dụng cho mục đích nhập học, tốt nghiệp đại học Hàn Quốc, và xin việc tại các công ty Hàn. Do Viện Giáo dục Quốc tế Quốc gia thuộc Bộ Giáo dục Hàn Quốc tổ chức. Tính đến năm 2023, đã có 420.000 người tại 80 quốc gia dự thi.
Kể từ kỳ thi đầu tiên năm 1997, ngày 11 vừa qua đánh dấu kỳ thi lần thứ 100. Đặc biệt, Việt Nam là một trong những quốc gia có mức quan tâm cao nhất đến TOPIK. Năm ngoái, có 62.985 người dự thi, gấp 4 lần so với năm 2020 (15.912 người). Ngay cả trong thời kỳ COVID, cơn sốt này vẫn không hạ nhiệt. Ngày thi vừa qua, tổng cộng 16.000 người tham gia thi TOPIK I (trình độ sơ cấp – buổi sáng) và TOPIK II (buổi chiều). Riêng ba điểm thi tại Hà Nội đã thu hút khoảng 7.800 thí sinh. Ông Kim Hyun-dong – Giám đốc Trung tâm Giáo dục Hàn Quốc tại Hà Nội – cho biết: “Nhu cầu thi TOPIK ở Việt Nam rất cao. Năm ngoái, khu vực phía Bắc có 40.000 người đăng ký, phía Nam (gồm TP.HCM) có 20.000 người. Thậm chí không đủ địa điểm tổ chức thi.”
Việc đăng ký thi cũng rất cạnh tranh. Một sinh viên chia sẻ: “Tôi đã cố đăng ký thi từ 2 năm trước nhưng thất bại hai lần. Cuối cùng, phải trả 100.000 đồng (khoảng 5.500 won) cho một trung tâm ngoại ngữ có kinh nghiệm đăng ký hộ thì mới có thể thi.”
Cơn sốt tiếng Hàn không còn là điều gì mới mẻ. Với sự nổi tiếng toàn cầu của K-POP, phim truyền hình và điện ảnh Hàn Quốc, công thức “tiếng Hàn = làn sóng Hallyu” đã trở nên phổ biến. Số lượng người học tiếng Hàn tăng lên một cách tự nhiên.
Tuy nhiên, tình hình tại Việt Nam có phần khác biệt. Hiện có hơn 10.000 doanh nghiệp Hàn Quốc hoạt động tại Việt Nam, và vô số công ty địa phương hợp tác với họ. Rất nhiều người học tiếng Hàn với mục tiêu làm việc tại các công ty này.
Quan trọng nhất, tiếng Hàn giúp kiếm được nhiều tiền. Mức lương khởi điểm cho sinh viên mới tốt nghiệp tại Việt Nam là khoảng 8 triệu đồng (440.000 won), nhưng nếu thông thạo tiếng Hàn, mức lương kỳ vọng có thể tăng lên 16 đến 20 triệu đồng (870.000 đến 1,1 triệu won). Có câu nói: “Biết tiếng Anh thì lương gấp đôi, biết tiếng Hàn thì gấp ba.”
Tỷ lệ chọi 7:1 cho kỳ thi EPS
Cơn sốt học tiếng Hàn vì việc làm cũng thể hiện rõ ở lĩnh vực công nghiệp. Hệ thống cấp phép lao động (EPS), được áp dụng từ năm 2004, là một trong những chính sách chủ chốt thu hút lao động phổ thông nước ngoài đến Hàn Quốc. Đối với người lao động Việt Nam muốn sang Hàn làm việc, việc học tiếng Hàn là điều bắt buộc. Kỳ thi họ tham gia không phải TOPIK thông thường, mà là “TOPIK EPS” do Cơ quan Phát triển Nguồn nhân lực Hàn Quốc tổ chức. Đối với ngành sản xuất, thí sinh cần đạt ít nhất 110 điểm trên tổng 200 điểm (ngành nông nghiệp là 80 điểm) để đủ điều kiện dự vòng đánh giá kỹ năng thứ hai. Sau đó, phải vượt qua kiểm tra sức khỏe và xác minh tiền án mới đủ điều kiện làm việc tại Hàn Quốc. Kỳ thi tiếng Hàn trở thành “cửa ải đầu tiên” và là “yêu cầu tối thiểu” để sang Hàn.
Cạnh tranh cũng vô cùng khốc liệt. Theo EPS Center tại Việt Nam, kỳ thi EPS-TOPIK năm nay có 21.343 người đăng ký ngành sản xuất, 1.440 người ngành nông – chăn nuôi. Trong khi chỉ tiêu tuyển lần lượt là 3.000 và 300 người, tỷ lệ cạnh tranh tương ứng là 7:1 và 5:1.
| Kỳ thi EPS tại VN | 2022 | 2023 | 2024 | 2025 (đang diễn ra) |
|---|---|---|---|---|
| Số người đăng ký | 10.277 người | 19.228 người | 36.326 người | 21.343 người |
| Số người trúng tuyển | 5.170 người | 6.741 người | 11.250 người | 3.000 người (dự kiến) |
| Tỷ lệ chọi | Khoảng 2:1 | Khoảng 3:1 | Khoảng 3:1 | Khoảng 7:1 |
Nguồn: Viện Giáo dục Quốc tế Quốc gia & Tập đoàn Phát triển Nguồn nhân lực Công nghiệp Hàn Quốc
Lý do cũng rất rõ ràng: thu nhập cao hơn. Theo báo cáo “Tổng quan di cư Việt Nam 2023” của Bộ Ngoại giao Việt Nam công bố tháng 10 năm ngoái, từ 2017 đến 2023, người lao động Việt làm việc tại Hàn Quốc có thu nhập cao nhất trong các quốc gia. Thu nhập trung bình hàng tháng của họ là từ 1.600 đến 2.000 USD (khoảng 2,27 triệu ~ 2,83 triệu won), cao hơn khoảng 33% so với Nhật Bản – đứng thứ hai (1.200~1.500 USD).
Ngày 5 vừa qua, kỳ thi EPS-TOPIK tổ chức tại một trường học ở Hà Nội cũng thu hút 7.900 thí sinh theo đuổi “giấc mơ Hàn Quốc”. Trần Thị Hằng, đến từ tỉnh Bắc Giang, chia sẻ với truyền thông VNExpress: “Hiện tôi kiếm được 12 triệu đồng/tháng (khoảng 660.000 won), nhưng nếu làm nông nghiệp ở Hàn có thể thu nhập gấp 4 lần. Chỉ cần đậu kỳ thi tiếng Hàn là coi như thành công được một nửa.”
“Du học sinh giả danh” và mặt tối của cơn sốt
Tuy nhiên, đằng sau làn sóng học tiếng Hàn là những mặt tối. Một ví dụ điển hình là tình trạng sử dụng visa du học với mục đích lao động bất hợp pháp. Du học sinh nước ngoài nhập cảnh bằng visa D-2 (hệ đại học) hoặc D-4 (khóa học tiếng) được phép làm thêm tối đa 25 giờ/tuần sau khi hoàn thành 6 tháng học tiếng, giới hạn trong một số lĩnh vực như nhà hàng, quán cà phê. Mục đích là để hỗ trợ tài chính cho sinh viên và giải quyết tình trạng thiếu lao động cho các doanh nghiệp nhỏ.
Tuy nhiên, có những trường hợp học tiếng Hàn và đăng ký học đại học Hàn Quốc chỉ là “chiêu bài” để sang Hàn làm việc. Sáng 11 tháng này, tại điểm thi Trường THCS-THPT Marie Curie ở Hà Nội nơi tổ chức kỳ thi TOPIK I, một thí sinh 20 tuổi tiết lộ mục tiêu của mình là đi du học tại một trường đại học địa phương ở Hàn Quốc nơi yêu cầu điểm TOPIK thấp, để vừa học vừa kiếm thật nhiều tiền làm thêm.
“Bạn tôi đi du học trước bảo ở nhà máy, công trường xây dựng, quán ăn hay siêu thị Hàn Quốc đều thiếu nhân công, người nước ngoài dễ xin việc. Làm buổi tối cũng kiếm được 20 triệu đồng/tháng (khoảng 1,09 triệu won), cả ngày thì đến 40 triệu đồng (khoảng 2,19 triệu won). Dù vẫn sẽ học, nhưng để trang trải học phí, phí bảo lãnh và chi phí dịch vụ trung tâm du học (khoảng 1~1,5 tỷ đồng, tương đương 5,46~8,19 triệu won), tôi buộc phải làm nhiều hơn học.” Tuy nhiên, làm việc trong công trường khi chỉ có visa du học là trái phép. Làm vượt thời gian quy định trong học kỳ cũng là vi phạm. Nhưng như kế hoạch của thí sinh A, hành vi “lách luật” như vậy không hề hiếm. Mạng xã hội còn bị lợi dụng như nơi chia sẻ thông tin việc làm bất hợp pháp.
Ngày 13 vừa qua, trong một nhóm Facebook với hơn 70.000 thành viên là du học sinh Việt tại Hàn, tràn ngập các câu hỏi như “Tôi sắp du học trường đại học XX ở tỉnh, khu đó có nhiều việc làm không?” – dễ dàng tìm thấy thông tin làm thêm hơn là chất lượng đào tạo hay học phí.
Thậm chí, các bài đăng mời gọi làm việc bất hợp pháp cũng không thiếu, như “chào đón người ở lại quá hạn visa”, “bỏ trốn ra nhà máy sẽ kiếm được nhiều tiền hơn”… Một quản lý trung tâm du học tại Seoul cho biết: “Du học sinh từ Đông Nam Á, chỉ cần đi làm thêm cũng đã kiếm được gấp 4~5 lần thu nhập tại nước họ. Càng về địa phương thì tình trạng bỏ bê việc học, biến thành ‘du học sinh giả’ và lưu trú bất hợp pháp càng nhiều.”
Việc học tiếng Hàn và du học tại Hàn Quốc đang bị lợi dụng sai mục đích ban đầu. Vì vậy, có ý kiến cho rằng cần cải thiện chính sách để đảm bảo lợi ích khi học đúng quy định lớn hơn so với khi vi phạm. Ông Lee Chang-won – nhà nghiên cứu cấp cao tại Viện Nghiên cứu Chính sách Di trú Hàn Quốc – phân tích: “Nên cân nhắc triển khai visa học tập – việc làm liên kết yêu cầu cư trú tại địa phương, để du học sinh sau khi tốt nghiệp có thể làm việc tại các khu công nghiệp vùng đó. Nếu đặt ra tiêu chí rõ ràng như số ngày học, kết quả học tập và năng lực tiếng Hàn ở mức nhất định thì cũng sẽ hiệu quả trong việc ngăn chặn hành vi lao động bất hợp pháp khi còn đang theo học.”
Nguồn tin: https://www.hankookilbo.com/News/Read/A2025051409330004084?did=NA